Dinsdag stak de 74-jarige Robert De Pelsmaecker in Sint-Niklaas zijn vrouw en inwonende schoonzus neer met een mes en verhing zich daarna. Ook zijn echtgenote Annie Vaele overleefde het drama niet.

Haar man wilde absoluut niet verhuizen. Hij had daags voordien zelfs gedreigd zijn gezinsleden te vermoorden. Daarom had het parket een psychiater gevorderd, maar die zag geen reden om hem onder dwang te laten opnemen in de psychiatrie.

‘Afgaande op wat ik weet van de zaak en mijn lange ervaring als vrederechter, had men die man ook niet moeten colloqueren', zegt de Roeselaarse erevrederechter Jan Nolf. ‘Hij heeft geen verleden als psychiatrische patiënt. Dit heeft alle schijn van een gezinsconflict dat men jarenlang heeft laten sudderen zonder in te grijpen. Tot de man dreigt zijn vrouw en zichzelf iets aan te doen. Dan trekt men aan de noodrem en moet een psychiater van het parket de man bij spoedprocedure colloqueren. Maar dat is nooit de bedoeling geweest van de wet op de bescherming van geesteszieken.'

‘Het ziet ernaar uit dat in Sint-Niklaas veel kansen gemist zijn om te bemiddelen met de gezinsleden. Misschien had dit voor gevolg gehad dat de vrouw dan al jaren geleden haar man had moeten verlaten, maar dan was er tenminste geen drama gebeurd.'

‘Ik heb in mijn lange carrière als vrederechter één op de drie gezinsconflicten ontmijnd door lange verzoenende gesprekken te voeren en duidelijke afspraken te maken. Zoiets los je niet op door een van de partners op basis van een onderzoek van een kwartier op te sluiten in de psychiatrie.'

‘Bovendien waren er nog andere oplossingen om het gevaar op een drama af te wenden. Als de man dreigde zijn vrouw te vermoorden, had het parket hem kunnen aanhouden of een tijdlang de toegang tot zijn woning verbieden. Dat laatste is een nieuwe bevoegdheid van de procureur.'

4 op 10 colloquaties onterecht

Jan Nolf vreest dat het drama in Sint-Niklaas psychiaters in de toekomst zal aanzetten om op veilig te spelen en sneller te colloqueren.

‘Ook de bijna-vervolging van de arts die weigerde Kim De Gelder in de psychiatrie te laten opnemen voor zijn moordende raid, zal wellicht die angstige houding in de hand werken.'

Nochtans gebeuren volgens de vrederechter nu al te veel colloquaties. ‘De laatste jaren is dat cijfer fors gestegen tot bijna 5.000 per jaar voor het hele land.

‘De vrederechter moet binnen de tien dagen na de gedwongen opname een bezoek brengen aan de opgesloten persoon om na te gaan of hij terecht van zijn vrijheid is beroofd. In dat geval wordt de colloquatie met veertig dagen verlengd.'

‘Wel, in 40 procent van de gevallen beslist de vrederechter om de gedwongen opname stop te zetten. Dat is 10 procent meer dan enkele jaren geleden en een duidelijke aanwijzing dat heel wat mensen onterecht in de psychiatrie worden gedwongen en collocatie al te vaak wordt misbruikt als alternatieve manier om iemand van zijn vrijheid te beroven.'