In Horebeke moet je er zelfs niet aan beginnen: daar raak je met een rolstoel gewoon het gemeentehuis níét binnen. “Telefoneer gewoon. We komen wel naar je thuis”, is de reactie daar. Maar ook in tal van andere gemeentehuizen in Vlaanderen loopt het vaak verkeerd voor mensen met een handicap: te hoge drempels, geen automatische deuren, geen verlaagd loket, geen aangepaste parkeerplaatsen.

In de Grote Gemeentetest ging onze regioredactie de toegankelijkheid na van alle gemeentehuizen in Vlaanderen. Het expertisecentrum Inter, dat advies geeft om tot vlot toegankelijke gebouwen te komen, stelde daarvoor een checklist samen.

Klik op onderstaande kaart en bekijk de score van uw gemeente:

Vier op de vijf gemeenten scoren meer dan de helft op die test. “An sich is dat een goed cijfer, al betekent het natuurlijk ook dat één op de vijf gemeentehuizen — toch de publieke gebouwen bij uitstek — echt heel slecht toegankelijk zijn voor mensen met een handicap”, zegt Wendy Metten van Inter.

Verder kijken

“Maar je moet eigenlijk verder kijken dan dat cijfer. Toegankelijkheid is een hele keten van kleine ingrepen. Het is niet alleen een helling aanleggen naast je trap, of een verlaagd loket hebben. Het is aandacht hebben voor álle tussenstappen, van aan de parking tot aan het loket. Zijn de parkeerplaatsen groot genoeg? Kun je van aan die parkeerplaats vlot naar de hoofdingang van het gemeentehuis? Vind je binnen vlot je weg en word je daar goed geholpen? Je moet die hele ketting bekijken.”

En bij die ketenbenadering komen de mankementen pas echt boven. “Amper één op de drie — 96 gemeenten — scoort goed als je de volledige keten van toegankelijkheid bekijkt”, weet Metten.

Slechte wil dan? “Dat niet”, zegt Metten. “Ik zie vooral nog veel ondoordachte ingrepen, veel noodoplossingen. Gemeenten die hun rolstoelgebruikers langs een verafgelegen zijingang sturen, waar ze vaak nog moeten aanbellen. Sorry: dan behandel je rolstoelgebruikers en niet-rolstoelgebruikers niet op gelijke voet. Toegankelijkheid gaat trouwens om meer dan mensen met een handicap alleen. Een vlotte bereikbaarheid is ook van belang voor wie op krukken loopt, met een kinderwagen komt of moeilijk te been is.”

Drogreden

Veel gemeenten vinden het gewoon onmogelijk om perfect toegankelijk te zijn, omdat ze vaak in een historisch gebouw liggen. Berlaar scoort bijvoorbeeld maar 0,6 op 10. “Maar onze diensten zitten in beschermde, historische gebouwen”, zegt burgemeester Walter Horemans (CD&V). “Wij mogen niet zomaar van alles aanpassen.” Maar dat is vaak een drogreden, vindt Metten. “In Brugge, bijvoorbeeld, zitten ze toch ook in historische gebouwen, maar daar doen ze heel mooie dingen.”

Inter wil vooral dat gemeenten nog sneller — van bij de eerste planningsfase tot aan de effectieve bouw — denken aan hoe ze hun gebouwen toegankelijk kunnen maken voor iedereen.