Dankzij een Amerikaanse satelliet zagen wetenschappers hoe het gigantische stuk ijs afbrak in een gebied dat bekendstaat als de Larsen C-ijsplaat. Heel verrassend was dat niet. De onderzoekers hielden de ontwikkelingen van een enorme scheur in het ijs in die regio al ruim tien jaar in de gaten. De scheur werd sinds 2014 in snel tempo groter, waardoor de kans op een afgebroken massa ijs ook toenam.

Afgelopen mei groeide de scheur in enkele dagen tijd met zeventien kilometer. Amper een maand geleden hing de ijsberg nog met een strook van slechts dertien kilometer vast aan de plaat. De afgebroken massa, zo groot als de provincies Antwerpen en Limburg, beschermde de binnenkant van de ijsplaat. Het is nu de vraag wat het effect zal zijn. Mogelijk breken er meer stukken af.

De ijsberg, die 1.000 miljard ton weegt en ruim 200 meter dik is, zal op korte termijn niet ver drijven, maar het gevaarte moet in de gaten worden gehouden, aldus experts. Stromingen en de wind kunnen het kolossale stuk ijs naar het noorden verplaatsen, waardoor het een gevaar voor de internationale scheepvaart zou kunnen worden. Het zeeniveau zal niet stijgen door het losbreken van de ijsmassa.

“Hele ecosysteem zal veranderen”

De gigantische ijsberg vormt zowel uitdagingen als kansen voor het Antarctische mariene leven. Dat zegt het wetenschappelijk comité voor Antarctisch onderzoek (SCAR), dat deze week bijeen is in Leuven.

Volgens de SCAR-wetenschappers zal de hele voedselketen van de regio veranderen, met winnaars en verliezers tot gevolg. De habitat onder de ijsplaat, die duizenden jaren in totale duisternis was gehuld, zal nu blootgesteld worden aan zonlicht. Er kan daardoor een heel ander ecosysteem ontstaan. Zo zullen er microscopische algen uit het ijs vrijkomen en die kunnen krill en walvissen aantrekken.

Het afbreken van ijsbergen kan ook tot veranderingen leiden in de oceaanstromingen en het zee-ijs, vooral omdat er in de toekomst nog meer gelijkaardige gebeurtenissen verwacht worden. “Het is van vitaal belang dat we de impact ervan op het leven in de regio begrijpen”, stelt de SCAR.

De kans bestaat dat de ijsplaat het voorbeeld volgt van de Larsen B-plaat. Die viel in 2002 uiteen, zeven jaar nadat er een grote ijsberg van was afgescheurd.