Het incident deed zich maandagvoormiddag rond 10.45 uur voor in een tram op het 24 Oktoberplein in de wijk Kanaleneiland in Utrecht. Daar trok een man plots een wapen en begon op mensen te schieten. Ter plaatse was te zien hoe minstens drie mensen gereanimeerd werden, aldus de politie. Slachtoffers werden uit de tram gehaald en met de helikopter en ziekenwagens in allerijl naar het ziekenhuis gebracht.

Volgens burgemeester Jan van Zanen zijn er drie mensen om het leven gekomen bij de schietpartij. Dat heeft hij bekendgemaakt in een filmpje op Twitter. Er raakten vijf mensen gewond, waarvan drie ernstig. Eerst was sprake van negen gewonden, maar de politie heeft dat aantal naar beneden bijgesteld.

Het dreigingsniveau in de Nederlandse provincie Utrecht werd voor het eerst naar het allerhoogste niveau gebracht na de aanslag. Rond 18 uur werd dat teruggebracht naar 4, het op één na hoogste. Dat niveau geldt ook in de rest van het land. Dat betekent dat de politie het incident ernstig neemt, rekening houdt met terrorisme en redenen heeft om te vrezen voor nog incidenten elders.

LEES OOK. Vrouw zat op tram in Utrecht waar dader toesloeg: “Een man stond op en begon te schieten. Hij mikte op mensen op bankjes”

Drie verdachten opgepakt

De vermoedelijke dader kon eerst ontkomen in een gestolen rode Renault Clio, die later op de dag teruggevonden werd tijdens de klopjacht die gehouden werd op de verdachte.

De politie deelde een foto van de verdachte op Twitter. “Een verregaande maatregel, maar wel noodzakelijk”, volgens het Openbare Ministerie. De politie raadde aan de man zelf niet te benaderen en naar de tiplijn te bellen. De man is geen watje en kwam de voorbije jaren al meermaals in opspraak is misdaaddossiers.

LEES OOK. Familie en kennissen over dader Utrecht: “Ooit sprong hij stoned van derde verdieping naar beneden”

Het Openbaar Ministerie en de politie gaan er, op basis van het onderzoek, van uit dat er geen relatie was tussen de hoofdverdachte en de slachtoffers.

De politie heeft op verschillende plaatsen invallen in woningen gedaan, onder meer in de Beneluxlaan, en heeft naast Tanis nog twee verdachten kunnen oppakken. De burgemeester van Utrecht maakte dinsdagochtend bekend dat die twee vrijgelaten zijn, maar de politie spreekt dat tegen.

Alert blijven

De antiterreurdienst herhaalde dat een terroristisch misdrijf niet uitgesloten wordt. De gemeente Utrecht had het advies gegeven binnen te blijven, maar dat werd in de namiddag opgeheven. “Nu wij ervan uitgaan dat zich op maar één plek een schietincident heeft voorgedaan, trekken wij het advies om binnen te blijven in. Blijf wel alert. Ziet u verdachte situaties, meent u de verdachte te herkennen, laat het ons weten”, zei burgemeester Jan van Zanen.

Extra toezicht voor moskeeën

De ruime omgeving is afgezet en het tram- en busverkeer werd stilgelegd. De tram in kwestie staat stil op het plein, maar andere diensten van het openbaar vervoer werden opnieuw hervat. De Universiteit van Utrecht en andere scholen in de stad hadden het advies gekregen leerlingen binnen te houden, maar ook zij mochten in de namiddag terug naar huis.

Er gaat ook extra aandacht naar de moskeeën. “We hebben een bericht gekregen dat er geschoten is in de buurt van een moskee”, zei Saïd Bouharrou van de Landelijke Raad van Marokkaanse Moskeeën bij NOS. Ook in de rest van het land wordt geadviseerd om de moskeeën extra in de gaten te houden. Mogelijk heeft dat te maken met de aanslag in Nieuw-Zeeland van afgelopen vrijdag. De politie houdt extra toezicht aan de moskeeën en in de stations.

Waar ook extra beveiliging staat, is aan de grensovergangen met Duitsland en ons land. Daar werden mensen gecontroleerd, zodat de dader van de schietpartij het land niet op die manier kon ontvluchten.

Premier Rutte: “Mengeling van ongeloof en afschuw”

De Nederlandse premier Mark Rutte gaf rond 14.45 uur een persconferentie, waarop hij zei dat er geschoten is op inzittenden van een tram, er gewonden en mogelijk doden zijn. “Geweld heeft onschuldige mensen hard geraakt”, zei Rutte. “Ik voel een mengeling van ongeloof en afschuw. Onze gedachten zijn bij de nabestaanden wiens leven overhoop is gehaald. We richten nu alles op het vinden van de dader of daders. Een aanval van terreur is een aanval op onze beschaving. Als het een terreurdaad is, kan er maar één antwoord zijn. We zullen niet wijken voor onverdraagzaamheid. Nooit.”

Burgemeester: “Afschuwelijk en ingrijpend incident”

De Utrechtse burgemeester Jan van Zanen noemt wat maandag gebeurd is “een afschuwelijk en ingrijpend incident waarbij slachtoffers zijn gevallen”. “Mijn gedachten gaan uit naar hen en hun naasten. Ik sta in nauw contact met de politie en het openbaar ministerie. Het belangrijkste op dit moment is het verzorgen van de gewonden en het onderzoek naar de toedracht van het incident. We sluiten niets uit, ook een terroristische aanslag niet.”

Buurtbewoner Jimmy de Koster zag het gebeuren, zegt hij aan RTV Utrecht. “Ik kwam van mijn werk en aan de stoplichten op het plein zag ik een vrouw liggen. Ik denk dat ze tussen de 20 en 35 jaar oud is. Op dat moment hoorde ik drie geweerschoten. Vier man liepen heel hard naar haar toe en ze probeerden haar weg te slepen. Toen hoorde ik weer schoten en die gasten laten die vrouw weer los. Chaos.”

Beeldmateriaal gevraagd

Er is een website geopend, ikbenveilig.nl, waarop mensen in Utrecht kunnen laten weten dat ze veilig zijn. De politie roept getuigen op om hen beeldmateriaal te bezorgen via deze link en het niet op sociale media te posten.

Verkiezingscampagne opgeschort

In Nederland staat de Provinciale Statenverkiezingen voor de deur, en door de schietpartij schorten meerdere politieke partijen hun campagnes op. Dat is al zeker het geval voor VVD, CDA, ChristenUnie, D66, GroenLinks, PVDA en Denk. Een televisiedebat maandagavond, waarin de acht grootste partijen tegenover elkaar zouden staan, is afgelast, aldus RTL Nieuws.