De EU-leiders hebben vanavond tijdens de Europese top beslist dat de binnengrenzen van Europa open moeten blijven voor essentiële goederen en diensten, maar dat beperkingen van niet-essentiële reizen wel mogelijk zijn. Daarmee ligt de weg open voor premier Alexander De Croo (Open VLD) om vrijdag op het Overlegcomité een tijdelijk verbod op niet-essentiële reizen af te kondigen.

De Croo maakte eerder vandaag in de Kamer al duidelijk dat het huidige systeem van ‘ernstig afraden’ van niet-essentiële reizen voor hem niet ver genoeg gaat. Hij wil af van toeristische reizen, zeker met de krokusvakantie in het verschiet. Hij kreeg daarvoor ook ruggensteun van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (SP.A). En gisteren maakten ook Vlaams premier Jan Jambon (N-VA) en minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) duidelijk dat zij voorstander zijn.

Het lijkt er dus sterk op dat het Overlegcomité, dat vrijdag om 14 uur van start gaat, Belgen voor een bepaalde periode - waaronder al zeker de krokusvakantie - zal verbieden om toeristische reizen naar het buitenland te maken. Dat moet vermijden dat Belgische reizigers Britse en andere varianten op het coronavirus massaal binnenbrengen in ons land bij hun terugkeer, zoals dat vorig jaar tijdens de krokusvakantie gebeurde.

Geen verzet

De Croo ondervond tijdens de videoconferentie van de Europese regeringsleiders geen verzet tegen een tijdelijk en gericht verbod op niet-essentiële reizen, zo is na afloop van het overleg uit goede bron vernomen.

Volgens de bron steunden onder meer Duitsland, Frankrijk, Nederland, Oostenrijk, Denemarken, Finland en Ierland het idee. Geen enkele lidstaat zou zich verzet hebben tegen het Belgische voornemen om reizen voor toeristische doeleinden tijdelijk te verbieden.

Op de persconferentie na afloop van de videoconferentie erkenden Europese Raadsvoorzitter Charles Michel en Commissievoorzitter Ursula von der Leyen dat meer beperkende maatregelen kunnen genomen worden om het reisverkeer in te dammen en zo de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan.

“We zijn overtuigd dat we de grenzen open moeten houden om het goede functioneren van de interne markt te garanderen, maar tegelijkertijd zijn we overtuigd dat er beperkingen op niet-essentiële reizen overwogen zouden kunnen worden”, verklaarde Michel. De Belgische oud-premier beklemtoonde daarbij het belang van het vrije verkeer van grenswerkers en goederen, en van Europese coördinatie.

Of een tijdelijk verbod beschouwd kan worden als een beperkende maatregel? Von der Leyen herhaalde enkel haar standpunt dat niet-essentiële reizen “sterk afgeraden” moeten worden. “Het is uiteraard een beslissing van de lidstaten, maar we hebben allemaal de les geleerd dat het beter is om zo veel mogelijk te coördineren”, zo verwees ze naar de unilaterale grenssluitingen tijdens de eerste besmettingsgolf.

Volgens de Nederlandse premier Mark Rutte hebben de leiders nog eens beklemtoond dat het belangrijk is om niet-essentiële reizen te ontmoedigen. “Maar dat is in Europa natuurlijk niet juridisch af te dwingen.” Rutte zei wel dat lidstaten zich gedwongen zouden kunnen zien om de grenzen te sluiten indien de situatie verslechtert. Onder meer de Duitse bondskanselier Angela Merkel zinspeelde daar al op.

Vaccinpaspoort

Om de lidstaten ertoe te bewegen hun aanpak op elkaar afstemmen, komt de Commissie maandag met nieuwe voorstellen voor reisbeperkingen. Bedoeling is op de Europese coronakaart een nieuwe categorie van ‘donkerrode’ zones toe te voegen. Reizigers uit die zones waar het virus sterk circuleert zouden voor vertrek een negatieve test moeten afleggen en een quarantaine moeten respecteren na aankomst.

De Commissie werkt ook aan een aanscherping van de maatregelen voor reizigers uit derde landen die essentiële reizen naar de Europese Unie maken. Ook zij zouden bijvoorbeeld voor vertrek een negatieve coronatest moeten afleggen, zo deelde von der Leyen mee.

De Europese leiders beklemtoonden voorts dat de farmabedrijven hun contractuele verplichtingen over de leveringen van vaccins moeten respecteren. Tijdens de videoconferentie bepleitten verscheidene leiders voorspelbare leveringen en meer transparantie over vertragingen. Niet enkel in België moesten de plannen bijgestuurd worden toen Pfizer en BioNTech een kortstondige vertraging in de leveringen aankondigden.

De Europees leiders raakten het tenslotte ook eens over de opmaak van een gestandaardiseerd vaccinatiecertificaat. Dat zal voorlopig enkel voor gezondheidsdoeleinden gebruikt worden. Het gebruik ervan voor andere doeleinden, zoals mobiliteit, moet volgens von der Leyen omzichtig bekeken worden. Er zijn immers nog onvoldoende gegevens over de besmettelijkheid van gevaccineerde mensen en de duur van hun bescherming. Ook mag er geen discriminatie ontstaan tussen gevaccineerde mensen en mensen die nog niet de kans hebben gehad om een prik te ontvangen.

 (agy, syd)