Gentse opera geeft geheimen prijs onder veertien (!) lagen verf: “Oorspronkelijke laag was veel kleurrijker”

Gent -

De muren en plafonds in de Gentse opera verbergen heel wat onder de bovenste laag verf. Een onderzoeksteam ging ermee aan de slag ter voorbereiding van de grote renovatiewerken aan het gebouw. Zowel een feniks, de nazi’s als een oude chauffage spelen een rol in het verhaal.

Fien Lakiere

Schitterende lusters, beelden, grote ramen en spiegels zorgen voor een sfeer van grandeur in de Foyer, de Redoutezaal en de Lullyzaal op de eerste verdieping van de Opera op de Kouter. Erg kleurrijk is de inrichting drie historische salons echter niet. Dat was tijdens de lange geschiedenis van het gebouw wel anders.

Dat ontdekte een team van restaurateurs, architecten en kunsthistorici dat onderzoek voert naar de verflagen in de salons. “De muren en plafonds zijn heel vaak overschilderd”, zegt Marjolein Deceuninck van studiebureau Fenikx. “We vonden op sommige plaatsen vier tot zelfs veertien verflagen terug.” (lees verder onder de foto)

De verflagen worden zorgvuldig geïnventariseerd.  — ©  fvv

Sinds februari werken negen mensen minutieus via kleine steekproeven aan de verschillende lagen. Ze leggen kleine stukjes bloot van de oorspronkelijke beschildering. “We doen dit ofwel met een scalpel, waarmee we laag per laag mechanisch afschrapen, ofwel door de bovenste verflaag op te lossen met een chemisch product”, legt Deceuninck uit.

Renovatiewerken

Uit het onderzoek kwamen heel wat verrassingen. “We ontdekten dat de oorspronkelijke laag veel kleurrijker was dan de bruine kleuren die er nu te zien zijn”, zegt Deceuninck. “We vonden decoraties in bladgoud, geschilderd marmer, motieven in roze en andere pastelkleuren. Op een van de panelen kwam een afbeelding van een feniks tevoorschijn.” (lees verder onder de foto)

Onder het bruin zaten een feniks en andere decoratieve elementen verstopt.  — ©  fvv

Op het grote bruine plafond van de Lullyzaal zou zelfs een volledige trompe-l’oeil wolkenhemel geschilderd zijn. Het verhaal gaat dat het kunstwerk tijdens WOII overschilderd werd om het te beschermen tegen de nazi’s. De grondlaag werd ook niet overal op het pleisterwerk geschilderd, maar hier en daar op metaal. De sokkels blijken deel uit te maken van een eerste chauffagesysteem uit 1840, toen de opera net gebouwd was.

De verflagen werden in de jaren ’90 al deels onderzocht, maar dit uitgebreid onderzoek is nodig voor de toekomst van het gebouw. Vanaf 2024 staan er immers grote renovatie- en uitbreidingswerken gepland, die de versleten opera een nieuwe toekomst moeten geven. Met welke beschildering dat in de historische salons zal zijn, ligt nog niet vast. Het onderzoek moet uitwijzen welke laag technisch haalbaar is om te reconstrueren.

Het plafond was oorspronkelijk veel kleurrijker.  — ©  fvv