Op zowat elke Vlaamse ontbijttafel verschijnt tegenwoordig een pot speculoospasta. De lekkernij is in enkele jaren een groot succes geworden, en dat hebben we volgens een Gentse rechter te danken aan 'Oma Wapsie' - de schuilnaam van Rita, een 70-jarige vrouw uit het Nederlandse dorpje Dronten. Het kostte ons wat moeite om de uitvindster aan de praat te krijgen. 'Want ik heb er eigenlijk niet zoveel over te vertellen. Ik heb nooit gedacht dat mijn brouwseltje zoveel ophef zou veroorzaken', glimlacht Rita. Eén keer, om haar moeder te eren, wil ze wel haar verhaal doen.'Want het is zij die de eerste stappen heeft gezet in de uitvinding van de speculaaspasta', vertelt Oma Wapsie. 'Toen ik nog een kind was, vlak na de Tweede Wereldoorlog, hadden we het thuis niet zo breed. Op sinterklaasdag maakte mijn moeder altijd zelf koekjestaart. Ze maakte daarbij een pasta door met een fles koekjes te verkruimelen en er boter aan toe te voegen. Het was sober: we kregen koekjestaart met een glas chocolademelk.'Later, toen ze zelf moeder werd, maakte Rita zelf ook de koekjestaart voor haar kinderen. 'Maar ik verkruimelde speculaasjes om de pasta voor de taart te maken. Omdat ik zelf graag speculaas lustte, en omdat het typische koekjes zijn voor Sinterklaas. Onbewust heb ik daar dus de speculaaspasta uitgevonden. Ik stond er eigenlijk niet bij stil: ik smeerde de pasta niet op mijn boterham.'De BedenkersOmdat de koekjestaart alleen op Sinterklaas op tafel kwam, maakte Rita de taart niet zo vaak. Het recept verdween in de kast, tot ze als moderne grootmoeder in 2002 een eigen website maakte. 'Ik zette mijn recepten op het internet, die ik met mensen wou delen', zegt Rita. 'Toen vond ik een vergeeld papiertje van mijn moeder terug, met het recept van de koekjestaart op. Het was een van de eerste recepten die ik op mijn website zette.'Rita stond er niet bij stil, tot ze in 2008 plots een e-mail kreeg van een zekere Filip Standaert. 'Hij stelde zich voor als een advocaat van Lotus Bakeries', weet Oma Wapsie nog. Standaert is echter de secretaris-generaal van het koekjesmerk uit Lembeke. Lotus Bakeries was op dat moment in een bitse strijd verwikkeld met Danny De Maeyer en Dirk De Smet, die hadden deelgenomen aan het tv-programma De Bedenkers en die sinds 2006 een octrooi hadden op het recept voor speculaaspasta.'Die man wou weten hoe lang ik dat recept al had en sinds wanneer het op mijn website stond. Hij zei me dat hij het octrooi van die twee mannen wou aanvechten. Dat het recept al zolang op mijn website stond, was voor hem een duidelijk bewijs. Maar plots stopten zijn mailtjes en hoorde ik niets meer van hem. Ik kreeg alleen nog een grote doos met speculaasjes toegezonden, en enkele potten speculaaspasta.'Op dat moment had Lotus Bakeries beslist het octrooi van De Maeyer en De Smet over te kopen. Lotus dreigde daarna de andere producenten van speculaaspasta af en eiste dat die concurrenten hun productie zouden stoppen. Lotus vond dat het met dat octrooi het alleenrecht op de pasta had. Het bestaan van Oma Wapsie werd doodgezwegen.'Vorig jaar kreeg ik plots weer een e-mail', zegt Oma Wapsie. 'Dit keer waren het de concurrenten van Lotus, die voor de rechter waren gesleept. Ze hadden mij ook ontdekt en stelden dezelfde vragen. Ze wilden zelf mijn computer doorzoeken om bewijzen te vinden, maar dat heb ik niet toegelaten. Ik ben niet mal.'Krokante stukjesOndertussen smeert ze zelf ook speculoospasta op haar boterham. 'De variant met de krokante stukjes geniet mijn voorkeur', zegt Oma Wapsie. 'Ik vind het ergens wel jammer dat ik er geen cent aan overhoud. Want ik was toch eerst? Iedereen lijkt hier rijk mee te worden, behalve ik. Die anderen hebben geld gekregen van Lotus Bakeries voor dat octrooi. Eigenlijk zouden die concurrerende bedrijven mij wel iets mogen geven, want dankzij mij mogen zij nu verder hun speculaaspasta maken en verkopen. Ik hoef geen miljoenen - een paar duizend euro zo een mooi gebaar zijn.'